༄༅།།སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་རྒྱལ་སྲིད་
སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཁེ་ཆང་གིས་གནང་བའི་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན།

གཉིས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་བས། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་ཡོད། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆིང་རྒྱར་གྱུར་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་འགོག་རྐྱེན་ལ་དམིགས་ཏེ། ང་ཚོས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་། ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་པར་བྱེད་པར་བརྟེན་ནས་དཔལ་འབྱོར་ཆག་གིས་དོགས་པའི་སེམས་ངལ་མི་ཡོང་བར་བྱས་པ་དང་། དཀའ་བ་ཆེན་པོ་མི་ཉུང་བ་སྤྱད་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་། ཆབ་སྲིད། རིག་གནས། སྤྱི་ཚོགས། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་སོགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ཡོད། སྒྱུར་བཅོས་གཙོ་གནད་ལ་སྐུལ་སྤེལ་ཏན་ཏིག་བཏང་ཡོད། ནོར་ཁྲལ་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྤྱིའི་འཆར་གཞི་བཟོས་པ་མ་ཟད་ལག་བསྟར་ཡང་བྱས་པ་དང་། སྔོན་རྩིས་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་དང་ཁྲལ་བསྡུའི་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཐོབ་པ། ཆེད་དམིགས་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་གྱི་རྣམ་གྲངས་ལོ་གོང་མ་ལས་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཡན་ཆག་པ། སྤྱིར་བཏང་གི་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་བསྒྱུར་གྱི་བསྡུར་ཚད་འཕར་བ། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ངོ་བོ་ལྡན་པའི་བུན་དོན་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད། བཅོལ་དངུལ་གྱི་སྐྱེད་ཀ་དང་དངུལ་བརྗེས་འཛའ་ཐང་སྤོར་གཅོག་བྱེད་ཁྱོན་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། དམངས་གཉེར་དངུལ་ཁང་གི་ཚོད་ལྟའི་གོམ་སྟབས་གསར་པ་སྤོས་པ། “ཧྲང་ཧའེ་དང་ཤང་ཀང་བར་མ་རྐང་ཉོ་འཚོང་ཤར་བགྲོད”ཚོད་ལྟ་བྱེད་འགོ་བརྩམས་པ། ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་དང་། འགན་བཅོལ་མ་དངུལ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཁྱོན་ཆེ་རུ་བཏང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད། ནུས་ཁུངས་དང་། འགྲིམ་འགྲུལ། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་། འཕྲིན་སྐྱེལ་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རིན་གོང་བསྒྱུར་བཅོས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་ཡོད། ཚན་རྩལ་གྱི་མ་དངུལ་དོ་དམ་དང་། རྒྱུགས་ལེན་དང་སློབ་མ་བསྡུ་བ། ཐེམ་ཐོ། ལས་ཁུངས་དང་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་གྱི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་སོགས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་འགོ་བརྩམས་ཡོད།
         ལས་ཁུངས་ཁུ་བསྡུ་དང་དབང་ཆ་གཤམ་སྤྲོད། གློད་སྡོམ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒྱུར་བཅོས་དེ་མུ་མཐུད་དེ་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་གནད་གཙོ་བོར་བརྩིས་ཡོད། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་ལོ་ཧྲིལ་པོར་སྲིད་འཛིན་ཞིབ་མཆན་འགོད་བྱའི་དོན་དག་ཁག་246རྩིས་མེད་བཏང་བ་དང་དབང་ཆ་གཤམ་སྤྲོད་བྱས་པ་དང་། ཚད་ལོན་དཔྱད་སྡུར་གཟེངས་བསྟོད་བྱེད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཁག་29དང་། ལས་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁས་ལེན་དང་དཔང་དཔྱད་ཁས་ལེན་གྱི་དོན་དག་ཁག་149མེད་པར་བཟོས་པ། མ་དངུལ་འཇོག་པའི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཆོག་མཆན་འགོད་པའི་དཀར་ཆག་བསྐྱར་དུ་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་ཡོད་ལ་ཞིབ་མཆན་འགོད་ཁོངས་ཇེ་ཆུང་དུའང་བཏང་ཡོད། ཚོང་དོན་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་གང་ཐུབ་བྱས་པ་དང་། ཐོ་བཀོད་ཚོང་རའི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་ཐོ་རུ་བསྐྱར་དུ་བཀོད་གྲངས་ཁྲི་1293ཟིན་པ་དེའི་ནང་ནས་ཐོ་རུ་བཀོད་པའི་ཁེ་ལས་བརྒྱ་ཆ་45.9འཕར་ཏེ་ལས་སྐྲུན་གྱི་མཐོ་རླབས་གསར་པར་གྱུར་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་ཚུལ་དལ་དུ་བཏང་བ་དང་། ལས་ཀར་ཞུགས་གྲངས་མ་ཆག་པར་ཇེ་མང་དུ་སོང་བས། སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཟུངས་ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་ཚོང་རའི་གཏིང་ཤུགས་ཚད་མེད་མངོན་པ་རེད།
         སྒོ་དབྱེར་བརྟེན་ནས་སྒྱུར་བཅོས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་མ་ཐེབས་པར་བྱས་ཡོད། ཧྲང་ཧའེ་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་གྱི་ས་ཁོངས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། ཀོང་ཏུང་དང་། ཐེན་ཅིན། ཧྥུའུ་ཅན་བཅས་སུ་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་གསར་པ་བཙུགས་ཡོད། ཕྱིར་གཏོང་བརྟན་པོ་བྱུང་བ་དང་། ནང་འདྲེན་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཞིང་། ཕྱིར་གཏོང་བྱེད་ཚད་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རའི་ཐོབ་སྐལ་ཟིན་ཚད་མུ་མཐུད་འཕར་བ་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་བཞག་པ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1196དངོས་སུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པས། འཛམ་གླིང་གི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་ཡོད། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཐད་ཀར་མ་དངུལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1029བཞག་པས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་བཀོལ་བ་དང་དོ་ཟླ་མཉམ་ཡོད། ཀྲུང་གོས་འཁྱགས་གླིང་དང་སུའེ་ཙེར་བར་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཁུལ་འཛུགས་འགོ་བརྩམས་པ་དང་། ཀྲུང་གོ་དང་ཧན་གོ་བར། ཀྲུང་གོ་དང་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་བར་གྱི་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཁུལ་གྱི་དངོས་གཞིའི་གླེང་མོལ་བྱེད་འགོ་བརྩམས་ཡོད། ལྕགས་ལམ་དང་། གློག་ཤུགས། སྣུམ་རླངས། འཕྲིན་སྐྱེལ་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཕྱི་ཕྱོགས་དང་མཉམ་ལས་བྱས་པར་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཐོབ་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་སྒྲིག་ཆས་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཇེ་མང་བྲིན་འགོ་ཚུགས་ཡོད།
         གསུམ་ནས་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བས། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གཏིང་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད། གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་འགལ་བ་མངོན་གསལ་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་འོག ང་ཚོས་ལས་དོན་ཧུར་ཐག་བསྒྲུབས་པ་དང་། རོགས་སྐྱོར་དང་ཚོད་འཛིན་ཡོད་པ། འཕྲལ་མར་མཁོ་ལ་ཕུགས་ལའང་ཕན་པའི་དོན་དག་མང་ཙམ་བསྒྲུབས་པ། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད།ཞིང་ལས་ཀྱི་རྨང་གཞི་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བརྟན་དུ་བཏང་ཡོད། ཞིང་པ་རྒྱས་སྐྱོང་ཕྱུག་གསུམ་ཡོང་བའི་སྲིད་ཇུས་སྤེལ་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་བཏང་བ་དང་། འབྲུ་རིགས་ཐོན་འབོར“བསྟུད་མར་ལོ་བཅུ་གཅིག་རིང་འཕར་བ”དང་། ཞིང་པའི་ཡོང་སྒོ“བསྟུད་མར་ལོ་ལྔ་འཕར་མགྱོགས་པོ་བྱུང”སྟེ། ཞིང་ལས་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ནུས་བརྟན་པོའི་ངང་ནས་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད། ཞིང་ལས་ཚན་རྩལ་དང་འཕྲུལ་ཆས་ཅན་དུ་སྒྱུར་བའི་ཆུ་ཚད་མུ་མཐུད་མཐོ་རུ་བཏང་ཞིང་། ཆུ་བེད་ཀྱི་ལས་གྲྭ་གལ་ཆེན་སྐྲུན་པའི་མྱུར་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ། ཆུ་གྲོན་ཆུང་བྱས་ཏེ་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་ཁྱོན་སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་223འཕར་བ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཞུང་ལམ་གསར་པ་གསར་སྐྲུན་དང་རྒྱས་སྐྲུན་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་23བྱས་ཡོད། ཞིང་དོར་ནགས་གསོ་རྩྭ་འདེབས་བྱེད་ཐེངས་གསར་པ་འགོ་ཚུགས་ཡོད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཆའི་བདག་དབང་གཏན་འཁེལ་ཐོ་འགོད་ཀྱིས་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་འགྲེམ་གོ་རིམ་ལྡན་པར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཞིང་ལས་གཉེར་སྐྱོང་དཔེ་གསར་གྱི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། 
         ཐོན་ལས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཡོད། འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་གཞི་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་གང་ཐུབ་བྱས་ནས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མྱུར་ཡོང་བར་བྱས་པ་དང་། སྒུལ་བདེའི་དྲ་སྦྲེལ་དང་། འདུས་གྲུབ་གློག་ལམ། སྒྲིག་ཆས་རྩེར་སོན་བཟོ་སྐྲུན། ནུས་ཁུངས་གསར་པའི་རླངས་འཁོར་སོགས་འཐབ་ཇུས་དང་ལྡན་པའི་གསར་དར་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རོགས་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་། དྲ་སྦྲེལ་དངུལ་རྩའི་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པ་གློ་བུར་དུ་ཐོན་པ། གློག་རྡུལ་ཚོང་དོན་དང་། དངོས་ཟོག་མྱུར་སྐྱེལ་སོགས་ཀྱི་ལས་རྣམ་གསར་པ་དར་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་བྱུང་ཞིང་། “ལས་སྒོ་གསར་གཏོད་མཁན”ཕོན་ཆེན་་གཟེངས་སུ་ཐོན་པ་དང་། རིག་གནས་བློ་གསར་ཐོན་ལས་དཔྱིད་དཔལ་བཞད་པ་བཞིན་འཕེལ་ཡོད། དུས་མཚུངས་ཐོན་ནུས་ལྷགས་ཐལ་ཆེ་རིགས་མུ་མཐུད་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས་ངར་ལྕགས་དང་། ཨར་འདམ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་གནད་ལས་རིགས་ཁག་15ཙམ་གྱི་ཐོན་ནུས་རྗེས་ལུས་འདོར་བའི་ལོ་འཁོར་གྱི་ལས་འགན་དུས་ཐོག་ཏུ་འགྲུབ་ཐུབ་པ་བྱས་ཡོད། སྨུག་རྡུལ་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། རྟགས་སེར་བཀོད་པའི་རླངས་འཁོར་དང་རླངས་འཁོར་རྙིང་གྲས་འདོར་བའི་དམིགས་ཚད་ཚད་བརྒལ་ཐོག་ནས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད།