གསར་གཏོད་ཚོགས་པ་དང་སྣེ་ཁྲིད་ཤེས་ལྡན་པར་མི་རྒྱུ་དངོས་གསུམ་བགོ་སྒྲིག་བྱེད་དབང་དང་ལག་རྩལ་གཉེར་ཕྱོགས་ཇུས་ཐག་གཅོད་དབང་སྔར་ལས་ཆེན་པོ་སྤྲོད་རྒྱུ། ཚན་རྩལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་འཁུར་བའི་ཚན་ཞིབ་པར། སྟབས་བསྟུན་གྱི་གླ་ཕོགས་ལམ་ལུགས་དང་བྱ་དགའ་སྤྲོད་ཐབས་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ། ཚན་ཞིབ་པར་ཚན་རྩལ་གྲུབ་འབྲས་རང་བདག་དབང་ཆ་དང་ཡུན་རིང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དབང་སྤྲོད་པ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ། གསར་གཏོད་ལ་བསྔགས་སྐུལ་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་དང་འགལ་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་རྙིང་པའི་རིགས་བཟོ་བཅོས་དང་མེད་པར་བཟོ་བ་དམ་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ། གསར་གཏོད་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་བསྐྱེད་པར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བའི་གུས་སྲོལ་ཉག་ཉོག་གི་རིགས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འདོར་རྒྱུ།
དམངས་ཀྱིས་བྱ་གཞག་སྐྲུན་པ་དང་། ཀུན་གྱིས་གསར་གཏོད་བྱེད་པའི་ཆུ་ཚད་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བར་བྱེད་རྒྱུ། རང་རྒྱལ་ལ་འཛམ་གླིང་ཐོག་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་ལྡན་པས། དེ་ནི་གསར་གཏོད་འཕེལ་རྒྱས“གྱ་ནོམ་པའི་གཏེར་ཁ”ཆེ་ཤོས་ལྟ་བུ་ཡིན། ཕྱོགས་མཐའ་ཀུན་ཏུ་གསར་གཏོད་ལས་འབྱེད་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པར། “གསར་གཏོད་གཉིས”ཀྱི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞི་འཛུགས་པར་སྐུལ་སྤེལ་དང་། ཁེ་ལས་ཆེ་གྲས་དང་། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཁང་བཅས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིགས་སྒོ་མོ་འབྱེད་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱས་ཏེ། ལས་སྟེགས་དཔལ་འབྱོར་དང་། མཉམ་སྤྱོད་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས། དྲ་ཐོག་དྲ་མིན་ཟུང་སྦྲེལ་དང་། ཐོན་སློབ་ཞིབ་བཀོལ་མཐུན་སྦྱོར། ཁེ་ལས་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལྷན་འདྲེས་ཐོག་གསར་གཏོད་ལས་འབྱེད་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཆགས་སུ་བཅུག་ཐོག “གསར་གཏོད་གཉིས”རིམ་པ་འཕར་བར་བྱེད་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་འགན་ལེན་ཐེབས་རྩ་འཛུགས་པ་དང་། གསར་གཏོད་ཅན་གྱི་ཁེ་ལས་སྤུས་དག་གི་རྐང་དངུལ་ཚོང་རར་ཞུགས་ནས་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། ལས་ལམ་གསར་འབྱེད་ཀྱི་མ་དངུལ་འཇོག་པ་དང་། ཕྱུག་པོའི་དངུལ་འཇོག་གི་ཁྲལ་བསྡུའི་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་ཁོངས་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་རྒྱ་བསྐྱེད་རྒྱུ། ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་རང་མོས་ལྟར་འགྲོ་འོང་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད། ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལག་རྩལ་བཟོ་པའི་གླ་ཕོགས་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར། ནུས་རྩལ་ཆེ་བའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣར་བསྔགས་སྐུལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པའི་སློབ་མ་མེས་རྒྱལ་དུ་ལོག་ནས་གསར་གཏོད་ལས་འབྱེད་ལ་བསྔགས་སྐུལ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཀྲུང་གོར་གེགས་མེད་དུ་ཡོང་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་བཅས་བྱེད་རྒྱུ། དམངས་ཀྱི་རིག་སྟོབས་མཉམ་འདོན་བྱས་ན། ཀྲུང་གོའི་གསར་གཏོད“ཇེ་མགྱོགས”སུ་གཏོང་ཐུབ་ངེས་རེད།
（གསུམ）རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་འགག་རྩའི་ཁྱབ་ཁོངས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་བྱས་ནས་ལོ་40འཁོར་བའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས། སྒྱུར་བཅོས་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བར་འགག་སྒྲོལ་གསར་པ་བྱུང་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བཅིངས་འགྲོལ་དང་གོང་འཕེལ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ།
རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་དང་ཁེ་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་གཏོང་རྒྱུ། མ་དངུལ་འཇོག་མཁན་གྱི་ལྟ་སྐུལ་འགན་དབང་གསལ་ཐོ་བཟོ་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩའི་དངུལ་འཇོག་དང་། ལས་གཉེར་ཀུང་སི་སོགས་སྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟ་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། རང་བདག་དབང་ཆ་སྔར་ལས་ཆེན་པོ་སྤྲོད་པ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཁེ་ལས་མུ་མཐུད་དེ་བཟང་འགྱུར་བསྐྱར་སྒྲིག་དང་ཀྲུང་དབྱང་ཁེ་ལས་མ་རྐང་ལམ་ལུགས་སུ་སྒྱུར་བཅོས་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། དོ་མཉམ་ཚོད་འཛིན་ནུས་ལྡན་གྱི་ཁྲིམས་མིའི་བཅོས་སྐྱོང་གྲུབ་ཚུལ་དང་ཚོང་ར་ཅན་གྱི་གཉེར་སྐྱོང་ལམ་སྲོལ་སྟབས་བསྟུན་ཕན་འབྲས་ཆེ་བ་གང་མྱུར་ཆགས་པ་དང་། སྐྱོན་བྲལ་ཧྲག་བསྡུས་ཡོང་བ་དང་། ལས་གཉེར་གྱི་སྲོག་ཤིང་འགན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་སྟོབས་ལྡན་ཕོན་ཆེན་སྤུས་ལེགས་སུ་འགྱུར་བའི་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། དབང་བའི་ལམ་ལུགས་འདྲེས་མ་སྒྱུར་བཅོས་བརྟན་པོའི་ངང་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་དོ་དམ་བྱས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་སྒྱུར་བཅོས་གསར་གཏོད་བྱེད་པར་བརྟེན་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུ། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ། “གཡོ་འགུལ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མི་གཏོང་བ་གཉིས”མཐའ་འཁྱོངས་དང་། དབང་ཆ་འདྲ་མཉམ་དང་། གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ། སྒྲིག་སྲོལ་འདྲ་མཉམ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས། སྤྱི་ལ་དབང་བ་མ་ཡིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ། དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ཀྱིས་བསམ་འཆར་བཏོན་པའི་གནད་དོན་མངོན་གསལ་དོད་རིགས་ཐག་གཅོད་ནན་ཏན་བཅས་བྱས་ནས་མངོན་མེད་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་སྣ་ཚོགས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སེལ་རྒྱུ། སྲིད་ཚོང་གཉིས་ཀྱི་ཉེ་གཙང་འབྲེལ་བ་དཔེ་གསར་བཙུགས་ནས་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་ནང་ཁེ་ལས་མཁས་ཅན་ཞུགས་པའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། ཁེ་ལས་མཁས་ཅན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་དང་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ནས། ཁེ་ལས་མཁས་ཅན་གྱི་དཔུང་ཁག་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། ཁེ་ལས་མཁས་ཅན་གྱི་ཆོད་སེམས་ཆེ་རུ་བཏང་ཐོག ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རླབས་རྒྱུན་ཁྲོད་དུ་དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་ཚད་འདོན་དུ་འཇུག་རྒྱུ།
རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་ལམ་ལུགས་དང་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཚོང་ར་ཅན་དུ་བགོ་སྒྲིག་གི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་ལམ་ལུགས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྨང་རྡོ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་སྲུང་སྐྱོང་དང་། གན་རྒྱ་སྲུང་སྐྱོང་། ཚོང་ར་གཅིག་གྱུར། བརྗེ་རེས་འདྲ་མཉམ། འགྲན་རྩོད་དྲང་གཞག་བཅས་གཞི་རྩའི་སྟོན་ཕྱོགས་སུ་བྱས་ཏེ་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། དབང་གནོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་ཐག་གཅོད་ནན་པོར་བྱས་ཏེ་རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་གི་རྩོད་གཞིའི་གྱོད་དོན་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་ཤན་འབྱེད་དང་ཡོ་བསྲང་བྱེད་རྒྱུ། ཤེས་བྱའི་ཐོན་དངོས་བདག་དབང་སྲུང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། དབང་ཆར་བཙན་གནོད་བྱེད་པར་ཉེས་ཆད་གཅོད་པའི་ངང་ཚུལ་གྱི་གུན་གསབ་ལམ་ལུགས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ། ལག་རྩལ་དང་ས་ཆ་སོགས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་རིན་གོང་ཚོང་ར་ཅན་དུ་སྒྱུར་བཅོས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས། ཐོན་ཁུངས་རིགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་རིན་གོང་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྱི་སྒེར་སྡེམ་བསལ་ཏེ་ཚོང་རའི་སྒེར་སྡེམ་སྔོན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ། རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་འཁོར་སྐྱོད་ཐོགས་མེད་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གསར་གཏོད་ནུས་པ་འགྲན་བཞིན་དུ་འདོན་སྤེལ་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ།
ནོར་ཁྲལ་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་རྒྱུ། ཀྲུང་དབྱང་དང་ས་གནས་ཀྱི་ནོར་སྲིད་འགན་དབང་དང་གཏོང་སྒོའི་འགན་འཁྲི་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ནས་ཡོང་འབབ་བགོ་བཤའི་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་འཆར་གཞི་གཏན་འབེབས་ལ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། ས་གནས་ཀྱི་དཔྱ་ཁྲལ་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ས་ཁང་བདག་ཁོངས་དཔྱ་ཁྲལ་གྱི་ཁྲིམས་འཛུགས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བརྟན་པོར་གཏོང་རྒྱུ། སྒེར་གྱི་ཐོབ་ཁྲལ་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ། ལས་འབྲས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོ་དམ་བྱས་ཏེ་ནོར་སྲིད་ཀྱི་མ་དངུལ་དངོས་ཕན་གནད་འཁེལ་དང་། ཉེན་མེད་དུ་སྤྱོད་རྒྱུ།
དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་དང་ཀུང་སི་བཅོས་སྐྱོང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིས་ཀུན་ཕན་གྱི་དངུལ་རྩའི་ལས་སྒོ་གཉེར་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་ཆུང་འབྲིང་ཚད་ལྡན་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་ཆུང་ཕྲན་གྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་དཀའ་བ་དང་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་གོང་ཆེའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་གང་ཐུབ་བྱེད་རྒྱུ། རིམ་པ་མང་བའི་མ་རྩའི་ཚོང་ར་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ནས་བུན་འཛིན་དང་། དུས་བཅད་ཚོང་ཟོག་གི་ཚོང་ར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ། འགན་བཅོལ་ཚོང་རའི་ཉམས་ཉེན་འགན་སྲུང་བྱེད་ནུས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ། དངུལ་རྩའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་སྒྲིག་གཞིར་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ། སྐྱེད་ཀ་དང་དངུལ་ལོར་གྱི་འཛའ་ཐང་ཚོང་ར་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་གྱི་འཛའ་ཐང་ལུཌ་མཐུན་དོ་སྙོམས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་དུ་རྩ་བའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་རྒྱུ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་ནས། ཁེ་ལས་ཀྱི་ལས་བཟོའི་མ་མཐའི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ཐེབས་རྩ་ཀྲུང་དབྱང་ནས་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་འཛུགས་རྒྱུ། གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་ཕྱོགས་བསྡུས་སྒྱུར་བཅོས་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས། སྨན་བཅོས་རིན་གོང་དང་། མི་དོན་གླ་ཕོགས། སྨན་རྫས་འཁོར་རྒྱུག སྨན་བཅོས་འགན་ལེན་གྱི་གཏོང་སྤྲོད་བཅས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་སྟེ་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། མང་ཚོགས་སྨན་པ་བསྟེན་པ་དང་སྨན་བཅོས་དཀའ་བའི་དཀའ་གནད་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུ་བཏོན་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ། སློབ་གསོ་དང་། རིག་གནས། ལུས་རྩལ་སོགས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་གཏིང་ཤུགས་ཆེན་པོ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་རྒྱུ།
སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་འཐུས་ཚང་བྱེད་པ་དང་། རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་བར་སྟོང་དམིགས་སྒོ་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གཏོར་སྐྱོན་བཏང་བའི་གུན་གསབ་ལམ་ལུགས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་བ། སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་ལམ་ལུགས་སྔར་བས་ནུས་ལྡན་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ།
（བཞི）འགག་སྒྲོལ་གྱི་དམག་འཐབ་ཆེན་པོ་གསུམ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡག་པོར་རྒྱག་རྒྱུ། ལོ་འཁོར་གྱི་འགག་སྒྲོལ་ལས་འགན་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུར་དམིགས་ནས། ཕྱོགས་ཁག་གི་འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་དུ་གཏོང་བ་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འགན་ལེན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་ལས་དོན་ཁག་ཏན་ཏིག་གིས་ཡག་པོར་བསྒྲུབ་རྒྱུ།
ཉམས་ཉེན་ཆེན་པོ་སྔོན་འགོག་དང་སེལ་བའི་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བར་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། དེང་སྐབས་རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དངུལ་རྩའི་ཉམས་ཉེན་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། རྩ་ལག་མཉམ་བཅོས་ཀྱིས་ཉམས་ཉེན་འབྱུང་གཞི་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་སེལ་རྒྱུ། ཁྲིམས་དང་མི་མཐུན་པར་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་དང་དངུལ་རྩའི་ཁ་བསླུས་རྒྱག་པ་སོགས་ཁྲིམས་འགལ་བྱ་སྤྱོད་ལ་རྡུང་རྡེག་ཚ་ནན་གཏོང་རྒྱུ། ཚོང་ར་ཅན་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་གྱི་དངུལ་བུན་མ་རྐང་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་ཁེ་ལས་ཟླ་སྒྲིལ་བསྐྱར་འཛུགས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་སྟེ། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིའི་ཉམས་ཉེན་ནང་ཁུལ་དུ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། དངུལ་རྩའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། གྲིབ་གཟུགས་དངུལ་ཁང་དང་། དྲ་སྦྲེལ་གྱི་དངུལ་རྩ། དངུལ་རྩའི་མ་རྐང་ཚོད་འཛིན་ཀུང་སི་སོགས་ལ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་འཐུས་ཚང་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ་དངུལ་རྩའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་བུ་ལོན་ཉམས་ཉེན་འགོག་ཟོན་སེལ་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ། སྒྲིག་འགལ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བུ་ལོན་སྣ་ཚོགས་བཟོ་བ་དང་། ཁག་ཐེག་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་གཏན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སྲིད་གཞུང་གིས་རང་ཁོངས་ཁུལ་གྱི་བུ་ལོན་ལ་སྤྱི་ཡོངས་ནས་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་། ཞིང་ཆེན་རིམ་པ་མན་གྱི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་རང་རང་གི་འགན་འཁྲི་འཁུར་ནས་བུ་ལོན་གསོག་གྲངས་བརྟན་པོའི་ངང་ཐག་གཅོད་གང་ཐུབ་བྱེད་རྒྱུ། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་བུན་ལེན་དངུལ་བསྡུའི་སྒྲིག་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དང་ཚད་ལྡན་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ད་ལོ་ས་གནས་ཀྱི་ཆེད་དོན་བུན་འཛིན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་1.35བཀོད་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ན་ནིང་ལས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་5500མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། སྐྲུན་བཞིན་པའི་རྣམ་གྲངས་བརྟན་པོའི་ངང་བསྐྲུན་རྒྱུར་སྔོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཆེད་དོན་བུན་འཛིན་སྤྱོད་ཁོངས་ཚུལ་མཐུན་ངང་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། རང་རྒྱལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆ་ལེགས་ཤིང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ཀྱང་མང་བས་བརྒྱུད་རིམ་རང་བཞིན་གྱི་ཉེན་ཁ་མི་ཐོན་པའི་མཐའ་ཚད་རྦད་དེ་བརྟན་པོར་སྲུང་ཐུབ་རྒྱུ་རེད།
གནད་འཕིགས་དབུལ་སྒྲོལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ད་ལོ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་འབོར་དབུལ་པོ་ཁྲི་1000ཡན་སླར་ཉུང་དུ་བཏང་སྟེ་མི་གྲངས་ཁྲི་280ཡུལ་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་དབུལ་སྐྱོར་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ། ཐོན་ལས་དང་། སློབ་གསོ། བདེ་ཐང་། སྐྱེ་ཁམས། རིག་གནས་བཅས་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་བཏང་ནས། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཞན་ཆ་གསབ་སྟེ་ཤར་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་མཐུན་སྦྱོར་དང་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་དབུལ་སྐྱོར་དེ་བློ་སྐྱོར་དང་རིག་སྐྱོར་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུར་སྣང་ཆེན་གྱིས་དབུལ་སྒྲོལ་གྱི་གཏིང་གི་སྒུལ་ཤུགས་འཕེལ་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཤིན་ཏུ་དབུལ་བའི་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཀྲུང་དབྱང་ནོར་སྲིད་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་དངུལ་འཇོག་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་ཤིན་ཏུ་དབུལ་བའི་ས་ཁུལ་དུ་ཕྱོགས་རྒྱུ། རྒན་རྒོནདང་། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན། ནད་གཞི་ཚབས་ཆེན་ཕོག་པ་སོགས་དམིགས་བསལ་གྱི་མི་འབོར་དབུལ་པོར་དུད་ཚང་དང་མི་སྣའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་གཞིགས་ནས་འགན་སྲུང་བྱེད་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་རྒྱུ། འགག་སྒྲོལ་བྱེད་ཡུན་དུ་དབུལ་སྒྲོལ་སྲིད་ཇུས་དང་མི་འགལ་བ་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཏེ། མི་འབོར་དབུལ་པོ་ཐོན་རིགས་དང་དབུལ་པོ་བསྐྱར་ལོག་གི་མི་འབོར་ཚོ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཁོངས་སུ་འཇུག་རྒྱུ། དབུལ་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྡེབ་སྒྲིག་དང་བྱས་འབྲས་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། དབུལ་སྐྱོར་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རུལ་སུངས་དང་སྤྱོད་ཚུལ་གྱི་གནད་དོན་ཆེད་དོན་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་ནས་དཔྱད་ཞིབ་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་ཐབས་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། ད་ཆ་ལག་ལེན་བསྟར་མུས་ཀྱི་དབུལ་སྒྲོལ་ཚད་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་འཕེལ་རིམ་དང་སྤུས་ཚད་འགན་ལེན་བྱས་ཏེ། དབུལ་སྒྲོལ་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཏན་ཏིག་ཐོབ་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉམས་སད་ཐེག་ཏུ་འཇུག་རྒྱུ།
སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ལ་ཕན་འབྲས་སྔར་ལས་ཆེན་པོ་ཐོན་པའི་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། མཁའ་རླུང་གཙང་མར་སྲུང་བའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྲ་བརྟན་དུ་བཏང་ནས་ད་ལོ་དབྱང་གཉིས་ཟི་རྫས་དང་ཏྭན་དབྱང་འགྱུར་རྫས་འབུད་ཚད་3%གཅོག་རྒྱུ་དང་། གཙོ་གནད་ས་ཁུལ་གྱི་ཕྲ་རྡུལ་(PM2.5)གར་ཚད་མུ་མཐུད་ཆག་པར་བྱེད་རྒྱུ། ངར་ལྕགས་སོགས་པའི་ལས་རིགས་ཀྱི་འབུད་སྐྱུར་བྱེད་ཚད་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བའི་སྒྱུར་བཀོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། སྦགས་བཙོག་འབུད་པའི་ཚད་གཞི་མཐོ་རུ་བཏང་ནས། དུས་བཀག་ལྟར་དམིགས་ཚད་ལོན་པར་བྱེད་རྒྱུ། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། ཁྲའེ་ཡིའུ་སྣུམ་གྱི་ཟོག་འདྲེན་རླངས་འཁོར་གྱིས་ཚད་གཞི་ལས་བརྒལ་ནས་མཇུག་རླངས་འབུད་ཚུལ་ཆེད་དོན་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ། ཆུ་དང་ས་རྒྱུའི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་གཏོང་རྒྱུ། ད་ལོ་རྫས་འགྱུར་གསོ་རླུང་མཁོ་ཚད་དང་ཨན་ཏྭན་འབུད་ཚད་2%ཆག་པར་བྱེད་རྒྱུ། བཞུར་རྒྱུད་ཁུལ་གཙོ་བོ་དང་མཚོ་ངོགས་དང་ཉེ་བའི་མཚོ་ཁོངས་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ་ཆུ་ནག་དྲི་ལྡན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ། བཙོག་ཆུ་གཙང་སེལ་གྱི་སྒྲིག་ཆས་བསྐྲུན་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་གྲོན་དངུལ་བསྡུ་བའི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། མཁྲེགས་འགྱུར་ཟོག་རོ་དང་གད་སྙིགས་རིགས་དབྱེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས“ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གད་སྙིགས”རྒྱལ་ནང་དུ་འདྲེན་རིགས་ནན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ། སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་སྲུང་སྐྱོང་དང་ཉམས་གསོ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་གཞི་ཐིག་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དབྱེ་འབྱེད་གཏན་འཁེལ་བྱས་ནས། ནགས་བཟོ་མུའུ་དུང་ཕྱུར་1ཡན་ལེགས་སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། རྨོ་ཞིང་འདེབས་འཇོག་རེས་མོས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་3000བར་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། འདམ་ར་སྲུང་སྐྱོང་དང་སླར་གསོ་བྱེད་ཁོངས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་གླིང་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟའི་ལས་དོན་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་རྒྱུ་བཅས་རེད། མཚོ་བརྒྱངས་ས་ཆ་བཟོ་རིགས་ཚོད་འཛིན་ནན་པོར་བྱེད་རྒྱུ། ཁོར་ཡུག་ཁྲིམས་འཛིན་ནན་པོར་བྱེད་རྒྱུ། ང་ཚོས་ལྷན་དུ་སྒུལ་ནས་ནམ་མཁའ་སྔོ་ཞིང་། ས་གཞི་ལྗང་བ། ཆུ་མོ་དྭངས་བ་བཅས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་གཏོད་རྒྱུ། （ལྔ）གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་ལག་ལེན་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་རྒྱུ། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ངང་ནས་འཆར་གཞི་འདིང་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྒྱུར་བཅོས་གསར་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོང་གསེབ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྒུལ་ནུས་གསར་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ།
ཞིང་ལས་མཁོ་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། ཞིང་འབྲོག་ནགས་གསུམ་དང་ཉ་ལས་དང་དེ་བཞིན་འདེབས་འཛུགས་ལས་རིགས་གསར་གཏོད་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ། དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་ཐོན་ལས་གླིང་དང་། ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་བཟང་ཆའི་ཁུལ་བཅས་གང་མགྱོགས་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། འབྲུ་རིགས་ཐོན་སྐྱེད་བརྟན་པོ་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། འབྲུ་རིགས་མཛོད་ཉར་ཉུང་དུ་མགྱོགས་མྱུར་གཏོང་རྒྱུ། ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་ཞིང་ཁ་མུའུ་ཁྲི་8000ཡན་དང་ནུས་པ་ཆེ་ལ་ཆུ་གྲོན་ཆུང་བའི་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་2000མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོ་དཔེ་གསར་སྐྱེད་སྲིང་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་ཞིང་དུད་ཆུང་ངུར་ཕྱོགས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། ཕ་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་ལོག་བྱས་པའི་ཞིང་པ་ལས་མི་དང་། སློབ་ཆེན་དང་འབྲིང་རིམ་ཆེད་ལས་ཀྱི་སློབ་ཐོན་སློབ་མ། ཚན་རྩལ་མི་སྣ། དམག་ཞབས་ཐིམས་པའི་དམག་མི་དང་བཟོ་ཚོང་ཁེ་ལས་སོགས་དེང་རབས་ཞིང་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་ཞུགས་མཁན་ལ་ལྕག་སྐུལ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ལས་སྒོ་གསར་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། “དྲ་སྦྲེལ+ཞིང་ལས”འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ། ཐབས་ལམ་སྣ་མང་ཐོག་ནས་ཞིང་འབྲོག་གི་ཡོང་འབབ་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཐོན་ལས་དང་པོ་དང་། གཉིས་པ། གསུམ་པ་བཅས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ།
ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གྲོང་གསེབ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་རྒྱུ། ས་ཞིང་འགན་གཙང་ལེན་རེས་གཉིས་པའི་དུས་ཡུན་ཐིམས་རྗེས་སླར་ཡང་ལོ་30ནར་འགྱངས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་བྱེད་རྒྱུ། ས་ཁང་གི་བདག་དབང་དང་། ཐོབ་ཐང་གི་དབང་ཆ། བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དབང་བཅས་ཆ་བགོས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཐབས་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ། རྨོ་ཞིང་འཛིན་གསབ་དོ་མཉམ་གྱི་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་ལེགས་སུ་བཏང་ནས། གསར་སྣོན་རྨོ་ཞིང་གི་དམིགས་ཚད་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ས་ཆ་སྣོན་འཕྲི་ཟུང་སྦྲེལ་གྱི་དམིགས་ཚད་ལྷག་མ་ཞིང་ཆེན་མངའ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་ཏེ་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་བཙུགས་ཏེ། དེ་ལས་ཐོབ་པའི་ཁེ་ཕན་ཚང་མ་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་དང་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་སྤྱོད་རྒྱུ། འབྲུ་རིགས་གསོག་ཉར་དང་། མཉམ་སྡེབ་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བདག་དབང་། མཉམ་སྡེབ་ཀྱི་ནགས་དབང་། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ནགས་ཁུལ་དང་ནགས་ར། ས་ཞིང་གསར་སྦོལ། མཁོ་སྤྲོད་ཁང་སོགས་སྒྱུར་བཅོས་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས། ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་སྐྱེ་སྟོབས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པར་བྱེད་རྒྱུ།
གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཆུ་དང་གློག་མཁོ་འདོན་དང་ཆ་འཕྲིན་སོགས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཞུང་ལམ་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་20བསྐྱར་སྐྲུན་རྒྱས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་པ་འཚོ་སྡོད་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ལོ་གསུམ་བརྟན་པོའི་ངང་བྱས་ནས“གསང་སྤྱོད་གསར་བརྗེ”དང་གད་སྙིགས་གཙང་སེལ་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་བརྗེ་སྒྱུར་ལ་ཡར་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ། རང་སྐྱོང་དང་། ཁྲིམས་སྐྱོང་། སྤྱོད་སྐྱོང་གསུམ་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་བའི་གྲོང་གསེབ་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སྐྱེད་སྲིང་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་རྒྱུ། ང་ཚོས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་པ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས། ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་དེང་རབས་ཅན་དུ་མངོན་འགྱུར་གང་མགྱོགས་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ།
（དྲུག）ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་ཏན་ཏིག་གཏོང་རྒྱུ། ས་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་འདྲ་མཉམ་ཅན་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཧེ་བག་རིམ་བཞིན་ཇེ་ཆུང་དུ་བཏང་ནས། ས་གནས་ཁག་གི་བསྡུར་ལྡན་བཟང་ཆ་དང་གཏིང་ཤུགས་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་རྒྱུ།
ས་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་གཏོད་རྒྱུ། གསར་བརྗེའི་གནས་རྙིང་ཁུལ་དང་། མི་རིགས་ས་ཁུལ། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ། དབུལ་ཕོངས་ས་ཁུལ་བཅས་སྒྱུར་བཅོས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། པེ་ཅིང་གི་རྒྱལ་སའི་བྱེད་ནུས་ཕལ་པ་འགྲེམ་སྙོམས་གཙོ་གནད་དུ་བྱས་ཏེ་པེ་ཅིང་དང་། ཐེན་ཅིན། ཧོ་པེ་བཅས་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ། འགོ་འཛུགས་གཞི་མཐོན་པོ་ནས་འཆར་འགོད་དང་ཚད་གཞི་མཐོ་པོའི་སྒོ་ནས་ཞུང་ཨན་ཁུལ་གསར་བསྐྲུན་རྒྱུ། སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་གཏོད་དང་། ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲིད་སྟོན་དུ་བྱས་ཏེ་འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་ཁུལ་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཡུའེ་ཀང་ཨའོ་གསུམ་གྱི་ཁུག་ཆེན་ཁུལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་འགོད་བཟོས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ། ནང་སས་ཞང་ཀང་ཨའོ་མོན་དག་དང་ཕན་རེས་མཉམ་ལས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ནུབ་རྒྱུད་གསར་སྤེལ་ཆེ་མོའི་སློབ་སྟོན་བསམ་འཆར་གསར་པ་འདོན་རྒྱུ་དང་། བྱང་ཤར་སོགས་པའི་བཟོ་ལས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་རྙིང་པ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་བྱེད་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ། དབུས་རྒྱུད་ས་ཁུལ་འབུར་དུ་ཐོན་པར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཤར་རྒྱུད་ས་ཁུལ་སྔོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་བཅས་བྱེད་རྒྱུ། ཐོན་ཁུངས་རྣམ་པའི་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་རིགས་སྒྱུར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དཔེ་གསར་གྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ད་ལོ་སླར་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཐེམ་ཐོ་ཁྲི་1300བསྒྱུར་ནས་ཞིང་ལས་ཀྱི་སྤོ་སྒྱུར་མི་འབོར་གྲོང་མི་ཅན་དུ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། སྤྱི་པའི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྔོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཚལ་ཁྲོམ་དང་རླངས་འཁོར་འཇོག་ས་སོགས་དམངས་ཕན་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། “གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་གྲོང་ཚོ”དང་སྡེ་ཁུལ་རྙིང་གྲས་སྒྱུར་བཀོད་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་། སྒྲིག་ཆས་ཆ་འགྲིག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས། ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་པར་གློག་སྐས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་མ་གཏོང་རྒྱུ། འཁྱིལ་ཆུ་ཕྱིར་འབུད་ཀྱི་མདོང་དྲ་དང་ས་འོག་གི་ཕྱོགས་བསྡུས་མདོང་ལམ་སོགས་བསྐྲུན་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དཔེ་གསར་གྱི་ལྟེ་བ་མིར་ཐུག་པས་ཞིབ་ཚགས་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུ་དང་མི་གཤིས་ཅན་གྱི་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། མི་ཚང་མར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ཡོང་བ་དང་། གྲོང་མི་འཚོ་བ་སྟབས་བདེ་དང་གནས་བསོད་བདེ་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ།
（བདུན）འཛད་སྤྱོད་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་མ་དངུལ་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་འཇོག་པར་ཡར་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་མིའི་དགོས་མཁོའི་འགྱུར་བ་གསར་པར་བསྟུན་ནས་འཛད་སྤྱོད་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་དངུལ་འཇོག་མང་དུ་གཏོང་བར་དམིགས་ནས། མཁོ་སྤྲོད་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་སྤྱིའི་དགོས་མཁོ་འོས་འཚམ་ངང་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བའི་འཁོར་རྒྱུག་བཟང་པོ་ཆཌ་པར་བྱེད་རྒྱུ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཐོན་པའི་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། འཛད་སྤྱོད་རིམ་པ་སྤོར་བར་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་ནས་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་རྣམ་གསར་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། ནུས་ཁུངས་གསར་པའི་རླངས་འཁོར་དང་འཁོར་རིགས་ཉོ་སྒྲུབ་དཔྱ་ཁྲལ་གྱི་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་སླར་ཡང་ལོ་གསུམ་ནར་འགྱངས་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ལག་བརྒྱུད་རླངས་འཁོར་གནས་སྤོ་མི་ཆོག་པའི་སྲིད་ཇུས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་སྨན་བཅོས་དང་། རྒན་གསོ། སློབ་གསོ། རིག་གནས། ལུས་རྩལ་སོགས་པའི་ཞབས་ཞུ་མཁོ་སྤྲོད་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། ས་ཁོངས་ཧྲིལ་པོའི་ཡུལ་སྐོར་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་བསྐྲུན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གཙོ་བོའི་སྒོ་འཛིན་གྱི་རིན་གོང་གཅོག་རྒྱུ།
【1】
【2】
【3】
【4】
【5】
【6】
