གསར་དར་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིང་རྒྱ་སྐྱེད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། འཐབ་ཇུས་ལྡན་པའི་གསར་དར་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཆར་གཞི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། རྒྱུ་ཆས་གསར་པ་དང་། མིས་བཟོས་རིག་ལྡན། འདུས་གྲུབ་གློག་ལམ། སྐྱེ་དངོས་ཀྱི་སྨན་སྡེབ། སྤོ་འགུལ་འཕྲིན་གཏོང་རབས་ལྔ་པ་སོགས་པའི་ལག་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་དང་འཕོ་འགྱུར་ཇེ་མགྱོགས། ཐོན་ལས་ཁྱུ་ཚོགས་ཇེ་ཆེ་ཇེ་རྒྱས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་། ཁྲིད་སྟོན། མཉམ་སྤྱོད་བཅས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། མི་དམངས་མང་ཚོགས་འཚོ་བ་སྟབས་བདེ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། གསར་གཏོད་ལ་སྐུལ་མ་དང་། དཀྱེལ་ཡངས་གཟབ་ནན་གྱི་རྩ་དོན་ལ་གཞིགས་ཏེ། གསར་དར་ཐོན་ལས་ལ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་བཟོ་རྒྱུ། སྡོམ་རྩིས་ཀྱི་དོ་དམ་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ནས། གསར་དར་ཐོན་ལས་སྡོམ་རྩིས་འཐུས་ཚང་རྒྱག་རྒྱུ། དྲ་སྦྲེལ་གྱི་དུས་རབས་སུ། ཁྱབ་ཁོངས་ཁག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རིགས་ཚང་མ་མྱུར་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་དང་། མ་གནས་དེ་བས་ཆུང་བའི་ཆ་འཕྲིན་དྲ་བ་མཁོ་བས། ད་ལོར་དྲ་བའི་མྱུར་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་དང་འགྲོ་གྲོན་གཅོག་པའི་གོམ་སྟབས་ཆེན་པོ་བགྲོད་དེ། ལོ་འདིའི་ནང་དུ་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་ལས་རྒྱལ་ནང་གི་ཐག་རིང་ཁར་པར་གཏོང་གླ་དང་མྱུལ་འགྲུལ་གླ་རིན་ཚང་མ་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུ་དང་། ཁེ་ལས་ཆུང་འབྲིང་གི་དྲ་སྦྲེལ་ཆེད་སྤྱོད་སྐུད་ལམ་མཐུད་ཆོག་གི་གླ་རིན་ཇེ་ཆེར་གཅོག་རྒྱུ། རྒྱལ་ནང་གི་ཐག་རིང་ཁ་པར་གཏོང་གླ་གཅོག་རྒྱུ། “དྲ་སྦྲེལ+”འཕེལ་རྒྱས་ཟབ་མོ་ཡོང་བར་སྐུལ་སྤེལ་དང་། གྲངས་ཀའི་དཔལ་འབྱོར་འཚར་ལོངས་མགྱོགས་པོ་ཡོང་བར་བྱས་ཐོག ཁེ་ལས་ལ་ཕན་ཁེ་ཁྱབ་ཆེ་དང་། མང་ཚོགས་ལ་ཁེ་ཕན་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་ཐོབ་པར་བྱེད་རྒྱུ།
སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཐོན་ལས་སྒྱུར་བཀོད་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ་རིམ་པ་སྤོར་རྒྱུ། 《ཀྲུང་གོས་བསྐྲུན་པའི་2025ལོ་》ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། གཞི་གྲངས་ཆེན་པོ་དང་། སྤྲིན་རྩིས། ཟོག་སྦྲེལ་དྲ་བ་བཅས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཚད་མགྱོགས་སུ་བཏང་སྟེ། ལག་རྩལ་དང་། ལས་རྣམ། སྤེལ་སྟངས་བཅས་གསར་པར་བརྟེན་ནས། སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དང་། དོ་དམ། བྲིན་འཚོང་བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྟངས་སྒྱུར་བཅོས་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ། རིག་སྟོབས་བཟོ་སྐྲུན་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཙོ་རྒོལ་ཁ་ཕྱོགས་སུ་བཟུང་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་སྟོབས་བཟོ་སྐྲུན་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དང་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་གསར་གཏོད་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཞིང་། བཟོ་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྒྲིག་ཆས་འགངས་ཆེན་གྱི་ཆེད་དོན་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ཟབ་མོར་བྱེད་པ། སྔོན་ཐོན་གྱི་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་བཟོ་སྐྲུན་རིམ་གྲས་མཐོ་འབྲིང་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། བཟོ་སྐྲུན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྱོང་གི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ། བྱེད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ལག་རྩལ་སྒྱུར་བཀོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཐོན་ལས་ལ་གསོན་ཤུགས་གསར་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱེད་རྒྱུ།
དམངས་ཀྱིས་བྱ་གཞག་སྐྲུན་པ་དང་ཀུན་གྱིས་གསར་གཏོད་བྱེད་པར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། “གཉིས་གཏོད”ནི་ལས་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འགུལ་ནུས་གསར་རྙིང་བརྗེ་སྒྱུར་དང་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་སྤོར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ། གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ཡོང་བར་བྱེད་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དཀྱུས་སུ་འཁོར་རྒྱུགས་བྱེད་པའི་འགྲོ་ལམ་དངོས་ཡིན་པས། རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཁྲིད་སྟོན་གཏིང་ཟབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། “གཉིས་གཏོད”དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞི་ཁག་གཅིག་གསར་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་ཆེན་པོ་དང་། ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཁང་། སློབ་ཆེན་བཅས་ཀྱིས་ཆེད་ལས་ཅན་གྱི་མང་འདུས་གསར་གཏོད་ཀྱི་བར་སྟོངས་འཛུགས་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་ཞིང་། གསར་གཏོད་ཅན་གྱི་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་ཕྲན་གསུམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།
དམངས་ཀྱི“གཉིས་གཏོད”ལ་ཕྱོགས་པའི་གོ་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་གཏོད་དེ། བྱེད་པོ་རིགས་ཁག་གིས་རང་རང་གི་འཇོན་ཐང་འདོན་པ་དང་། དྲ་ཐོག་དྲ་མིན་མཉམ་འགུལ་བྱེད་རེས་ཡག་པོར་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་ཆུང་ངུ་གང་སར་ཁེབས་པ་དང་། ཁེ་ལས་ཆེ་རིགས་ས་གནོན་གནམ་ཐེག་ཏུ་འགྱུར་བར་བྱས་ཏེ། ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གསར་གཏོད་བྱེད་ནུས་འགྲན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ།
སྤུས་ཚད་དང་ཆུ་ཚད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་ཁྱབ་ཆེར་སྤེལ་ནས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤུས་ཚད་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། དྲག་རྒྱལ་ཞན་འཇིག་གི་སྤུས་ཚད་འགྲན་རྩོད་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། སྤུས་ཀའི་གནད་ཀ་བློ་ཐབས་མཁས་ལས་བྱུང་། ཐབས་རྩལ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་དར་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་། ལག་ཤེས་པའི་རིག་གནས་སྐྱེད་སྲིང་ཆེན་པོར་བྱས་ཏེ། ལས་རིགས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་སྲུང་གང་ཐུབ་དང་། ཡག་ཐོག་ཡག་བརྩེགས་ལ་བརྩི་མཐོང་དར་སྤེལ། “ཀྲུང་གོའི་ལག་ཤེས་པ”མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ནས“ཀྲུང་གོའི་ཚོང་རྟགས”སྔར་ལས་མང་པོ་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྙན་གྲགས་ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་སྤུས་བཟང་གི་དུས་རབས་སུ་འཕེལ་བར་བྱེད་རྒྱུ།
（ལྔ） ཞིང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བརྟན་པོ་དང་ཞིང་པའི་ཡོང་འབབ་མུ་མཐུད་འཕར་སྣོན་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཞིང་ལས་ཀྱི་མཁོ་འདོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཟབ་མོ་བཏང་ནས། ཞིང་དར་ཞིང་ཕན་གྱི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་ཚང་དང་། ཞིང་པའི་ལས་ཞུགས་དང་ཡོང་འབབ་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས་རྒྱ་བསྐྱེད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲུ་རིགས་བདེ་འཇགས་འགན་སྲུང་། ཞིང་ལས་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དཔེ་གསར་ཅན་དུ་སྒྱུར་རེས་དང་མཉམ་རྒྱས་ཡོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་གང་མགྱོགས་བྱེད་རྒྱུ།
ཞིང་ལས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཞིང་པས་ཚོང་རའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ཏེ་ཐོན་སྐྱེད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས། ལྗང་མདོག་གི་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་སྤུས་དག་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཚད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཆུ་འབྲས་དང་གྲོ་སྤུས་ལེགས་པོ་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ཁྱོན་སྐྱེད་དགོས་ཤིང་། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་འདེབས་ཁྱོན་ཆུང་དུ་འཚམ་པོར་གཏོང་བ། འབྲུ་རིགས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་གཟན་ཆས་འདེབས་པའི་ཚོད་ལྟ་བྱེད་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་1000ཡན་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་མཛོད་ཉར་བྲིན་འཇུའི་ཐབས་ལམ་མང་པོ་འཚོལ་བར་བསྔགས་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ། ཐོན་ཁུལ་གཙོ་བོས་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་ཞིབ་ཚགས་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཅིང་། ཐོན་ལས་འབྲེལ་མཐུད་དང་། རིན་གོང་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་ཁྱོན་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཐོན་ལས་དང་པོ་གཉིས་པ་གསུམ་པ་མཉམ་འདྲེས་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཆགས་པར་བྱེད་རྒྱུ།
དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཚོང་རྟགས་གསར་བཟོར་སྐུལ་འདེད་གང་མྱུར་གཏོང་རྒྱུ་དང་། འབྲུ་རིགས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ལས་ཁུལ་དང་། ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་གཙོ་བོ་ཐོན་སྐྱེད་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ། ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་བཟང་ཆ་ལྡན་ཁུལ། དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་གླིང་བཅས་བསྐྲུན་རྒྱུ། ས་ཞིང་བཅོས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ཐོན་འབབ་ཆུང་འབྲིང་གི་ཞིང་ག་ལེགས་བཅོས་ཤུགས་ཆེན་དང་། ཕན་ནུས་དང་ཆུ་གྲོན་ཆུང་བའི་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་2000གསར་སྣོན་བྱེད་རྒྱུ། རྨོང་ཞིང་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་བཟུང་གསབ་དོ་སྙོམས་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། རྣམ་པ་མང་ཞིང་གཞི་ཁྱོན་འཚམ་པོའི་གཉེར་སྐྱོང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་ནི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཞིང་ལས་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་བགྲོད་ལམ་ལྡོག་མེད་ཡིན་པས། ཞིང་ལས་འགན་བཅོལ་གྱི་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད། ད་ལོར་འབྲུ་རིགས་ཐོན་ཁུལ་གཙོ་བོའི་ཞིང་ཆེན་13ནས་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁ་ཤས་བདམས་ཏེ། གཞི་ཁྱོན་འཚམ་པོའི་གཉེར་སྐྱོང་གི་ཞིང་དུད་ལ་གུད་ཆགས་ཆེན་པོ་འགན་བཅོལ་བྱེད་རྒྱུ། ནོར་སྲིད་རྒུད་སྐྱོབ་ཀྱི་མ་དངུལ་ཆ་ཤས་རོགས་སྐྱོར་དུ་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། འགན་བཅོལ་ཁ་གསབ་སྤྲོད་པའི་ཚད་གཞི་ཇེ་མཐོར་བཏང་ཐོག ཞིང་ལས་ཀྱི་འགན་བཅོལ་བསྐྱར་མའི་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ། ཞིང་ལས་འགན་བཅོལ་རྒྱུན་མཐུད་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་བརྟེན་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ།
གྲོང་གསེབ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཐུང་མོང་གི་ཐོན་སྐྱེད་བདག་དབང་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་བྱས་ནས། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཞིང་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟ་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་། ཞིང་པར་རྒྱུ་ནོར་གྱི་དབང་ཆ་སྔར་ལས་མང་པོ་སྤྲོད་རྒྱུ། འབྲུ་རིགས་སོགས་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་རིན་གོང་ཆགས་པའི་ལམ་སྲོལ་དང་གསོག་ཉར་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཞིང་ལས་ཀྱི་ཆུའི་རིན་གོང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཐུན་མོང་གི་ནགས་ཚལ་དབང་ཆ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ནགས་ཁུལ་དང་ནགས་ར། ས་ཞིང་གསར་སྦོལ། མཁོ་འཚོང་ཁང་སོགས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་“གསར་གཏོད་གཉིས”ལ་སྐུལ་མ་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་འཛུགས་པ་དང་། ཞིང་པ་ལས་མི་རང་ཡུལ་དུ་ལོག་ནས་ལས་ལམ་འབྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར། སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་དང་། དམག་ལོག་དམག་མི། ཚན་རྩལ་མི་སྣ་བཅས་གྲོང་གསེབ་ཏུ་འཇོན་ཐང་འདོན་པར་སྐྱོད་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ།
གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྤྱི་པའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཞུང་ལམ་སྤྱི་ལེ་ཁྲི་20གསར་སྐྲུན་དང་བཅོས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་དུ་བརྟན་ཞིང་བློས་འཁེལ་རུང་བའི་གློག་འདོན་ཞབས་ཞུ་དང་བདེ་ཐང་ཁུལ་གྱི་འཕྲུལ་ཁྲོན་གློག་གཏོང་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་རྒྱུ། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་ཁྲི་3ལ་འོད་ཚིན་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཐུང་ཆུ་བདེ་འཇགས་མཁོ་འདོན་འགན་ལེན་བྱེད་ཚད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁང་གོག་ཉེན་ཅན་ལེགས་བཅོས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་སྡོད་སའི་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་ཟབ་མོ་བཏང་སྟེ། དེང་རབས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ལྡན་ལ་ཞིང་གྲོང་གི་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱང་མངའ་བའི་གྲོང་གསེབ་ཡིད་དུ་འོང་བ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ།
（དྲུག） ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་སྒོ་འབྱེད་རྒྱ་རང་འགུལ་ངང་ནས་བསྐྱེད་རྒྱུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གསར་པ་བྱུང་བ་དང་རྒྱལ་ནང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་གསར་པར་དམིགས་ནས། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་སྒོ་འབྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་བཀོད་པ་སྔར་ལས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། སྒོ་མོ་ཕྱེ་བའི་དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་སྲོལ་གསར་པ་གང་མགྱོགས་འཛུགས་པ། གཏིང་རིམ་སྔར་ལས་ཟབ་པ་དང་། ཆུ་ཚད་སྔར་ལས་མཐོ་བའི་ཕྱི་ཕྱོགས་སྒོ་འབྱེད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོད་རྒྱུ།
“རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་གཏོང་རྒྱུ། མཉམ་གྲོས་མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། སྐམ་སའི་དཔལ་འབྱོར་བར་ཁྱམས་དང་མཚོ་ཐོག་མཉམ་ལས་རྟེན་ས་འཛུགས་སྐྱོང་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས། མཚོ་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལས་ཆོད་ཆེ་བའི་འགག་སྒོའི་མཉམ་ལས་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་རྒྱུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོན་ནུས་མཉམ་ལས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ནས། རང་རྒྱལ་གྱི་སྒྲིག་ཆས་དང་། ལག་རྩལ། ཚད་གཞི། ཞབས་ཞུ་བཅས་ཕྱིར་སྐྱོད་པར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ། བཟང་ཆ་གསབ་རེས་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། སློབ་གསོ་དང་། རིག་གནས། ཡུལ་སྐོར་སོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་སྤེལ་རེས་མཉམ་ལས་བྱེད་རྒྱུ། “རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་”གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་ལས་ཚོང་གཙོའི་གླེང་སྟེགས་ཆུ་ཚད་མཐོན་པོའི་ཐོག་ནས་ཡག་པོར་གཉེར་ནས། མཉམ་ལས་མཉམ་རྒྱལ་གྱི་ལེ་ཚན་གསར་པ་དཀྲོལ་རྒྱུ།
ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་མུ་མཐུད་ཇེ་བརྟན་ཇེ་བཟང་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས། བཟང་འདྲེན་བཟང་གཏོང་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ཕྱིར་གཏོང་གི་ཡིད་རྟོན་འགན་བཅོལ་ཁེབས་ཚད་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། སྒྲིག་ཆས་ཆ་འགྲིག་ཕྱིར་གཏོང་གི་དངུལ་བསྡུའི་འགན་བཅོལ་དགོས་རིགས་འགན་བཅོལ་གང་ཐུབ་བྱེད་རྒྱུ། ཞབས་ཞུའི་ཉོ་ཚོང་གསར་གཏོད་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པའི་ཐེབས་རྩ་འཛུགས་རྒྱུ། ཚོང་རའི་ཉོ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཉོ་ཚོང་དང་། ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་གི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཞབས་ཞུའི་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་རིགས་སྒྱུར་རིམ་སྤོར་གྱི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞི་ཇེ་མགྱོགས་སུ་འཛུགས་རྒྱུ། ལས་སྣོན་གྱི་ཉོ་ཚོང་ཐོན་ལས་ཕྲེང་བ་རིམ་པ་མཐོ་འབྲིང་དུ་མཆེད་པ་དང་། དབུས་ནུབ་ས་ཁུལ་དུ་སྐས་རིམ་བཞིན་སྤོ་སྒྱུར་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉོ་ཚོང་གི“སྐར་ཁུང་རྐྱང་པ”རུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ནས། རྒྱལ་ཡོངས་འགག་སྒོ་ལས་བརྒྱུད་ཚུལ་གཞི་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བར་བྱེད་རྒྱུ། སྔོན་ཐོན་ལག་རྩལ་དང་། སྒྲིག་ཆས། འགག་རྩའི་ལྷུ་ལག་ཆེ་ཆུང་བཅས་ནང་འདྲེན་བྱེད་ཚད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཉོ་ཚོང་དོ་མཉམ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་དང་རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་ལས་རིམ་པ་གང་མྱུར་འཕར་བར་བྱེད་རྒྱུ།
ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཁོར་ཡུག་བཟང་འགྱུར་གང་ཐུབ་བྱེད་རྒྱུ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཁྲིད་སྟོན་དཀར་ཆག་དག་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་དང་། བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས། གཏེར་འདོན་ལས་རིགས་སོགས་པར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་འཇོག་འཐུས་ཇེ་ལྷུག་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རྒྱལ་ནང་གི་ཚོང་རར་ཞུགས་པ་དང་། བུན་འཛིན་འགྲེམས་པར་རོགས་སྐྱོར་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚན་རྩལ་འཆར་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་སུ་ཞུགས་ཆོག་པར་བྱེད་རྒྱུ། ཐོབ་ཐང་ཆོག་འཁྲོལ་དང་། ཚད་གཞི་གཏན་འབེབས། སྲིད་གཞུང་གིས་ཉོ་སྒྲུབ། 《ཀྲུང་གོས་བསྐྲུན་པའི་2025ལོའི་》སྲིད་ཇུས་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་པའི་ཐད། རྒྱལ་ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གི་ཚོང་པ་གང་རུང་གིས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཁེ་ལས་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པར་བྱེད་རྒྱུ། ཁྲིམས་བཀོད་ཀྱི་མཚམས་ཚད་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཚོང་དང་མ་རྩ་འདྲེན་འགུགས་ཀྱི་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས། ཚད་གཞི་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཚོད་ལྟ་ཁུལ་11འཛུགས་རྒྱུ་དང་། ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་མ་དངུལ་འཇོག་རིགས་སྐྱོན་བྲལ་ཚད་ལྡན་ངང་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བའི་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པ་དང་། ཉམས་ཉེན་འགོག་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ཀྲུང་གོས་སྒོ་ཇེ་ཆེར་འབྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པས། མུ་མཐུད་ནས་ཡིད་དབང་འགུག་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་ལྡན་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པའི་མ་དངུལ་འཇོག་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ངེས་རེད།
རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉོ་ཚོང་དང་དངུལ་འཇོག་རང་མོས་ཅན་དང་སྟབས་བདེ་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་རྒྱུ། དཔལ་འབྱོར་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རྩ་བའི་ཁེ་ཕན་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པས། ཀྲུང་གོས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་ལ་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཕྱོགས་མང་ཚོང་གཉེར་སྒྲིག་སྲོལ་གྱི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོའི་གོ་གནས་སྲུང་ནས། ཕྱོགས་མང་ཚོང་གཉེར་གྱི་གྲོས་མོལ་དུ་ཧུར་ཐག་ཞུགས་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོས་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་ལྷན་དུ་ཀྲུང་གོ་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་ལྷོའི་མནའ་འབྲེལ་གྱི་རང་མོས་ཉོ་ཚོང་ཁུལ་རིམ་པ་སྤོར་བའི་ཆོད་ཡིག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་ཕན་གོ་ཆོད་པར་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་རོགས་ཟླའི་འབྲེལ་བའི་གྲོས་མཐུན་འཇོག་པའི་གྲོས་མོལ་སྔ་ཙམ་མཇུག་སྒྲིལ་ཏེ་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཉོ་ཚོང་ཁུལ་འཛུགས་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་འདོད་ཡོད། འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ་བར་མུ་མཐུད་ནས་མ་དངུལ་འཇོག་པ་དང་ཉོ་ཚོང་གྱི་གྲོས་མཐུན་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། ཀྲུང་གོ་ནི་འགན་འཁྲི་འཁུར་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པས། ཁས་བླངས་རིགས་ད་བར་ལག་བསྟར་ནན་ཏན་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ཁེ་དབང་ཡོད་རིགས་ཀྱང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསྲུང་རྒྱུ་ཡིན།
（བདུན） སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་དང་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་རླུང་ཁམས་ཆེན་མོའི་སྤུས་ཚད་ལེགས་བཅོས་གང་མྱུར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུག་གི་འདོད་མོས་ཡིན་ལ། བསྟུད་མར་འཕེལ་རྒྱས་ཐུབ་པའི་གཏིང་གི་བླང་བྱའང་ཡིན་པས། ངེས་པར་དུ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཐབས་ཇུས་ལག་བསྟར་དང་། རྩ་ལག་མཉམ་བཅོས། བཙན་ཐབས་ཀྱིས་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ལ་ཚད་ལོན་པའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན།
མཁའ་རླུང་གཙང་མར་སྲུང་བའི་འཐབ་རྩོད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་རྒྱུ། ད་ལོར་དབྱང་གཉིས་ཟི་རྫས་དང་། ཏཱན་དབྱང་འགྱུར་རྫས་འབུད་ཚད་སོ་སོར་3%ཆག་པར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། གཙོ་གནད་ས་ཁུལ་གྱི་ཕྲ་རྡུལ（PM2.5）གར་ཚད་མངོན་གསལ་ཆག་པར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། གཅིག་ནས་སོལ་སྲེག་སྦགས་བཙོག་ཀྱི་གནད་དོན་གང་མྱུར་སེལ་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྡོ་སོལ་སིལ་མ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། བྱང་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་དུ་དགུན་ཁའི་དུས་སུ་སྦགས་མེད་དྲོད་ལེན་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ནས། སོལ་ཚབ་གློག་གཏོང་དང་། སོལ་ཚབ་སོལ་རླངས་བྱེད་མཁན་ཁྱིམ་དུད་ཁྲི་300ཡན་ཟིན་པར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ས་ཁུལ་རིམ་པ་ཡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་བཙུགས་ཁུལ་གྱི་སོལ་སྲེག་ཁྲོ་ཐབ་ཆུང་ངུ་ཚང་མ་དོར་རྒྱུ། སོལ་སྲེག་གློག་ཁང་གིས་འབུད་སྐྱུར་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཞིང་ནུས་གྲོན་ལེགས་བཅོས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ཤར་དབུས་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱིས་ད་ལོ་དང་སང་ལོ་སོ་སོར་ལེགས་འགྲུབ་དང་། ནུབ་རྒྱུད་ས་ཁུལ་གྱིས་2020ལོར་ལེགས་འགྲུབ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ། ལམ་སྲོལ་དང་ལག་རྩལ་གྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུ་དམ་འཛིན་དང་། སྐྱེ་ལྡན་ནུས་རྒྱུའི་གློག་གཏོང་དྲ་སྦྲེལ་སྔོན་ལ་འགན་སྲུང་བྱས་ནས། ཆུ་རླུང་འོད་གསུམ་གནས་བབ་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་ཞི་ལྷོད་དུ་གཏོང་རྒྱུ། སོག་མ་ཐོན་ཁུངས་ཅན་དུ་སྤྱོད་ཚད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། གཉིས་ནས་སྦགས་བཙོག་འབྱུང་གཞི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། ལས་རིགས་གཙོ་གནད་ཀྱི་སྦགས་བཙོག་བཅོས་སྐྱོང་གི་ཆེད་དམིགས་ལས་སྒོ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་། བཟོ་ལས་ཀྱི་སྦགས་བཙོག་འབྱུང་གཞི་གཙོ་གནད་ཚང་མར་ཆུ་ཚོད་24རིང་དྲ་ཐོག་ནས་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་རྒྱུ། འབུད་སྐྱུར་ཚད་གཞི་མ་ལོན་པའི་ཁེ་ལས་ལ་མཐའ་མཇུག་གི་ཚད་གཞིའི་མཚམས་ཚད་བཟོས་ནས། དུས་ཚོད་ཟིན་རུང་ཚད་གཞི་མ་ལོན་པའི་རིགས་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་བློ་ཐག་ཆོད་པོས་སྒོ་རྒྱག་ལས་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ། གསུམ་ནས་འཕྲུལ་སྒུལ་འཁོར་རིགས་ཀྱི་མཇུག་རླངས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། རྟགས་སེར་རླངས་འཁོར་རྩ་བའི་ཆ་ནས་དོར་རྒྱུ། འཕྲུལ་སྒུལ་འཁོར་རིགས་རྙིང་གོག་གང་མྱུར་དོར་རྒྱུ། སྦགས་བཙོག་འབུད་སྐྱུར་ཆེ་བའི་འཕྲུལ་སྒུལ་འཁོར་རིགས་ཆེད་དམིགས་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་ནས། ནུས་ཁུངས་གཙང་མའི་རླངས་འཁོར་སྤྱོད་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ། ས་ཁོངས་གཙོ་གནད་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབར་སྣུམ་ཚད་ལྡན་དྲུག་པ་ཁྱབ་སྤེལ་བེད་སྤྱོད་གང་མྱུར་བྱེད་རྒྱུ། བཞི་ནས་སྦགས་བཙོག་ཆེ་བའི་གནམ་གཤིས་ལ་ཁ་གཏད་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་འཇལ་རྒྱུ་ཡིན། སྨུག་རྡུལ་དུ་འགྱུར་རྐྱེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ཤུགས་དང་གནད་དུ་འཁེལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ས་ཁོངས་གཙོ་གནད་དུ་མཉམ་འགོག་མཉམ་འཛིན་མཉམ་བཅོས་བཅས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། འཕྲལ་མཁོའི་བྱེད་ཐབས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ལྔ་ནས་ཁོར་ཡུག་ཁྲིམས་བསྟར་དང་ལྟ་བཤེར་འགན་འདྲི་ནན་པོར་བྱེད་རྒྱུ། ལྐོག་འབུད་དང་། རྫུན་བཟོ་མཁན་ལ་ངེས་པར་རྡུང་རྡེག་ནན་པོར་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ནུས་པ་ཞན་པ་དང་། རྒྱ་ཡན་དུ་གཏོང་རིགས་ལ་ངེས་པར་ཁྲིམས་བསྟར་བདའ་འདེད་ནན་པོར་བྱེད་རྒྱུ། མཁའ་རླུང་གི་སྤུས་ཚད་ཇེ་ཞན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་ཤུགས་མི་འདང་བར་ངེས་པར་དུ་འགན་འདྲི་ནན་པོར་བྱེད་རྒྱུ། སྨུག་རྡུལ་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་འགན་ཚང་མར་ཡོད་པས། གནད་ཀ་ནི་བྱ་སྤྱོད་དངོས་དང་། འགྲུབ་མིན་ནི་མཐའ་འཁྱོངས་ཐུབ་མིན་ལ་ཐུག་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བྱས་ཕྱིན། སྔོ་དྭངས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལོ་རེ་བཞིན་ལེགས་སུ་འགྲོ་ངེས་རེད།
ཆུ་དང་ས་རྒྱུའི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། ད་ལོ་རྫས་འགྱུར་གྱི་དབྱང་མཁོ་ཚད་དང་། ཨན་ཏཱན་འབུད་སྐྱུར་གྱི་ཚད་སོ་སོར་2%ཆག་པར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། འབབ་རྒྱུད་དང་ས་ཁོངས་གཙོ་གནད་ཀྱི་བཙོག་ཆུ་དང་ཞིང་ལས་ཀྱི་ཁ་གཏིང་གཉིས་ཀྱི་སྦགས་བཙོག་བཅོས་སྐྱོང་དམ་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ། ས་རྒྱུའི་སྦགས་བཙོག་ཞིབ་པར་བཤེར་རྒྱུ་དང་། བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཐབས་རིགས་དབྱེ་གཏན་འབེབས་བྱེད་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། གད་སྙིགས་རིགས་དབྱེའི་ལམ་ལུགས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ། ནུས་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ཐུབ་པའི་ཐོན་ལས་ཇེ་རྒྱས་སུ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ། ཁོར་ཡུག་ལེགས་བཅོས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་མཉམ་རྒྱལ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཛུགས་སྐྲུན་ཐུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་གཞི་ཐིག་འགོད་རྒྱུ་དམ་འཛིན་བྱེད་པ་མ་ཟད་ནན་པོར་བསྲུང་རྒྱུ། ནགས་ཚལ་གྱི་རྒྱུ་སྤུས་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ། རི་ཆུ་ནགས་གསུམ་དང་ཞིང་མཚེའུ་བཅས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལས་གཞི་ཁག་གཉིས་པ་བཅས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་འགོ་བརྩམས་རྒྱུ་དང་། ཞིང་དོར་ནགས་གསོ་དང་རྩྭ་འདེབས་མུའུ་ཁྲི་1200ཡན་ལེགས་འགྲུབ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་སྔར་ལས་མང་པོ་གསོག་འཇོག་བྱས་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པའི་ལྗང་མདོག་ལྕགས་རི་བསྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན།
（བརྒྱད） དམངས་འཚོ་འགན་སྲུང་དང་ལེགས་བཅོས་གཙོ་གནད་དུ་གྱུར་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ལེགས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ། དམངས་འཚོ་ནི་སྲིད་དོན་གྱི་གནད་ཀ་ཡིན་པས། དུས་ནམ་ཡིན་ཡང་ངེས་པར་ཡིད་ལ་འཇགས་པ་དང་། འཁུར་དུ་ཐེག་པར་བྱེད་དགོས། དེང་སྐབས་རྒྱལ་ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གི་གནས་བབ་རྙོག་འཛིང་དྲག་པོའི་གནས་ཚུལ་འོག དམངས་འཚོ་དེ་བས་ཀྱང་སྔོན་ལ་འགན་སྲུང་དང་ལེགས་བཅོས་བྱེད་དགོས་པས། ལས་དགོས་པ་དང་ལས་ཐུབ་པའི་དོན་དངོས་ཚང་མ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་གང་ཐུབ་བྱས་ཏེ། མ་མཐའི་དམངས་འཚོའི་གཞི་ཐིག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསྲུང་རྒྱུ་ཡིན།
ལས་ཞུགས་ལས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་རྒྱུ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ལས་ཞུགས་སྟབས་བསྟུན་དང་ལས་ཀར་ཞུགས་སྟངས་གསར་པར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་རྒྱུ། ད་ལོ་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་ཁྲི་795ཐོན་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མང་ཤོས་ཟིན་གྱི་ཡོད་པས། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་དང་། ལས་སྐྲུན་སྣེ་ཁྲིད། གཞི་རིམ་དུ་འཚར་ལོངས་སོགས་པའི་འཆར་གཞི་དོན་འཁྱོལ་ཡག་པོར་བྱས་ཏེ། ལས་ཞུགས་ལས་གཏོད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་མང་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། དམག་ལོག་དམག་མི་བགོ་སྒྲིག་གི་ལས་ཀ་ཡག་པོ་ཏན་ཏིག་བྱེད་རྒྱུ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མི་དང་། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་པ་ལས་ཀར་ཞུགས་པར་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། ལས་ཀར་ཞུགས་མཁན་མེད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་དུ་ཉུང་མཐར་ཡང་ལས་ཞུགས་པ་གཅིག་བརྟན་པོ་ཡོང་བའི་འགན་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་དམངས་འཚོའི་རྩ་བ་འདི་ངེས་པར་དམ་འཛིན་བརྟན་པོར་བྱས་ཏེ། མི་རྣམས་ངལ་རྩོལ་གྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱུ་ནོར་གསར་གཏོད་དང་། འབད་འཐབ་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དུ་འཇུག་རྒྱུ་ཡིན།
སློབ་གསོ་དྲང་གཞག་དང་སྤུས་ལེགས་གཉེར་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འོས་འགན་སློབ་གསོའི་སློབ་མར་“རྩ་ཆག་གཉིས་དང་ཁ་གསབ་གཅིག་”གི་སྲིད་ཇུས་གཅིག་གྱུར་འཛིན་རྒྱུ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་འོས་འགན་སློབ་གསོའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་རྒྱུན་སྡོད་མི་གྲངས་ཡོངས་ལ་ཁེབས་པར་བྱེད་ཚད་མགྱོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ། སློབ་གྲྭ་ཞན་རིགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་ཆ་རྐྱེན་མུ་མཐུད་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། སྤུས་དག་སློབ་གསོའི་ཐོན་ཁུངས་ཁེབས་ཁྱོན་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་དང་། ས་ཁོངས། སློབ་རིམ་བཅས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་ཧེ་བག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆུང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། གཙོ་གནད་སློབ་གྲྭས་དབུལ་ཕོངས་ས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་གསེབ་ཏུ་ཕྱོགས་ནས་སློབ་མ་བསྡུ་ཁྱོན་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། འབུམ་རམས་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་སློབ་མའི་སློབ་སྐྱོར་རོགས་དངུལ་ཁ་གསབ་བྱེད་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ། འཛམ་གླིང་གི་སློབ་ཆེན་རྩེར་སོན་དང་རིག་གཞུང་ཚན་ཁག་རྩེར་སོན་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་མ་གཏོང་རྒྱུ། མཐོ་རིམ་སློབ་ཞུགས་རྒྱུགས་ལེན་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་སྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། དེང་རབས་ཀྱི་ལས་རིགས་སློབ་གསོ་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་གསོར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས། དམིགས་བསལ་སློབ་གསོ་དང་། རྒྱུན་མཐུད་སློབ་གསོ། སློབ་ན་མ་སོན་གོང་གི་སློབ་གསོ། རྒན་རྒོན་གྱི་སློབ་གསོ་བཅས་ཡག་པོར་གཉེར་རྒྱུ་ཡིན།
【1】
【2】
【3】
【4】
【5】
